Ik ga er niet over liegen: ik heb een zwak voor ouderwets taalgebruik. Het begon toen ik op mijn veertiende Dracula van Bram Stoker las, een klassiek gothic horrorverhaal uit 1897. Ik vond de ouderwetse zinsconstructies zo charmant en romantisch dat ik nadien nog heel veel boeken heb gelezen uit diezelfde tijdsperiode. Trouwe volgers weten dan ook dat ik geen genoeg kan krijgen van detectives uit de Golden Age (de vampiers heb ik al een tijdje achter me gelaten, haha!).
Natuurlijk valt mijn liefde voor ouderwets taalgebruik moeilijk te rijmen met die voor hedendaagse copywriting, dus ik probeer werk en privé op dat vlak gescheiden te houden. Toch kom ik vaak woorden of zinnen tegen die rechtstreeks uit mijn geliefde vampierenboek lijken te komen. Dat is niet altijd even erg, maar wel opvallend. Ik geef je enkele voorbeelden uit mijn mailbox:
'Zoals ik reeds aangaf bij onze eerste ontmoeting ...'
'Het gaat dan om de volledige reeks, met name ...'
'Op deze wijze hoop ik veel meer volgers aan te trekken ...'
'Er wordt gezegd dat ik bij deze leverancier eerlijk zaken kan doen...'
Er bestaan een hele hoop handige lijstjes op internet die je helpen bij het vermijden van ouderwets taalgebruik, maar je vindt dit soort lijstjes natuurlijk enkel als je ernaar op zoek gaat. Veel mensen weten niet hoe ouderwets hun geschreven taal eigenlijk is. Daarom som ik hieronder enkele veelvoorkomende 'oudjes' voor je op:
1. reeds < al
2. met name < zoals
3. op deze wijze < zo
4. tevens < ook
5. omtrent < over
6. mits < op voorwaarde dat
7. voorts < verder
8. ten behoeve van < voor
9. thans < nu
10. aldus < zo, op deze manier
En, herken je woorden uit je eigen taalgebruik?
Op deze website van Onze Taal vind je een uitgebreide lijst waarin alle omaatjes en opaatjes uit onze taal opgenomen zijn.
Een ander ouderwets taalfenomeen is passief taalgebruik. Daarvan gaf ik hierboven al een voorbeeld. Ouderwets passief taalgebruik is het gebruiken van 'worden' of 'zijn' wanneer dit helemaal niet nodig is. 'Er wordt gezegd' (zoals in het voorbeeld) kan gemakkelijk door 'Ik hoor dat' vervangen worden. Stel dat je een tekst van tien regels hebt geschreven en dat je daarin de helft van je passieve constructies aanpast. Het lijkt misschien maar een kleine ingreep, maar je tekst wordt al een hoop leesbaarder. Je lezer zal je dankbaar zijn!
Moet je deze raad nu volledig opvolgen en alle ouderwetse woordjes en zinnen schrappen uit je taal? Absoluut niet. Je schrijft namelijk voor je publiek. Als jouw publiek houdt van het formele kantje van ouderwets taalgebruik of als jouw publiek een bepaalde leeftijd heeft, dan kan het net heel slim zijn om Draculataal te gebruiken. Zowat alle taalregels zijn ondergeschikt aan die eerste regel: schrijf voor jouw publiek!
Heb je moeite met schrijven voor jouw publiek? Contacteer me dan vrijblijvend voor een gesprek. Had je iets aan mijn tips, deel ze dan met iemand die er zijn of haar voordeel mee kan doen.
Succes!